Waarmerk Drempelvrij.nl

Relevante wetgeving 2023-2025

door Redactie Drempelvrij.nl

European Accessibility Act – EAA

Nederland kent ongeveer 4 miljoen mensen met een beperking; voor Europa ligt dit aantal op 135 miljoen mensen. De verwachting is dat dit aantal zal toenemen naarmate de bevolking vergrijst.
Om online producten en diensten voor alle Europeanen toegankelijk te maken, is de European Accessibility Act opgesteld. De European Accessibility Act (EAA) of Europese Toegankelijkheidswet in het Nederlands, is pan-Europese regelgeving op het gebied van digitale toegankelijkheid.
De EAA bestaat uit algemene toegankelijkheidswetten die gelden voor alle lidstaten uit de Europese Unie. Het doel van deze wet is om de wetgeving rondom digitale toegankelijkheid in de gehele Europese Unie gelijk te trekken.

Het doel van de European Accessibility Act

Voor mensen met een beperking betekent de EAA dat ze gemakkelijker producten en diensten uit heel de Europese Unie kunnen gebruiken. Daarnaast moeten ook zaken als de (internationale) arbeidsmarkt, zorg en transport profiteren van dit initiatief. Mensen met een beperking moeten in de hele Europese Unie dus net zo veel kansen krijgen als mensen zonder beperking.
Het verwijderen van digitale barrières voor mensen met een beperking moet volgens de EU niet alleen die mensen helpen, maar ook bedrijven uit de EU. Omdat er op het gebied van digitale communicatie meer gestandaardiseerd gaat worden, zal het volgens de EU eenvoudiger zijn om internationale handel te drijven. Ook is het belangrijk dat vanaf 2025 meer Europeanen toegang krijgen tot digitale diensten en producten. Dit heeft twee voordelen.
Ten eerste wordt de totale arbeidsmarkt zo vergroot, omdat meer mensen vacatures kunnen vervullen. Ten tweede zal de groep consumenten die digitale producten en diensten kan kopen ook groeien, omdat meer mensen van de diensten gebruik kunnen maken. Volgens de Europese Unie is dit dus een win-winsituatie. 

De EAA is in juni 2019 aangenomen door de lidstaten van de Europese Unie. Voor de volgende stap, in juni 2022, moesten alle lidstaten de EAA vertaald en in hun eigen nationale wetgeving toegevoegd hebben. Vanaf juli 2025 gaat de European Accessibility Act daadwerkelijk van kracht. 

Wat valt er onder de European Accessibility Act?

Het beoogde voordeel is duidelijk, maar hoe wil de Europese Unie dit behalen? Er is een lijst met producten en diensten samengesteld die, volgens de EU, van groot belang zijn voor mensen met een beperking. Ook producten en diensten met sterk variërende toegankelijkheidseisen binnen de EU zijn aan de lijst toegevoegd. Hieronder staat een lijst van de producten en diensten waar de European Accessibility Act effect op gaat hebben:

  • Computers en besturingssoftware 
  • E-books 
  • Webshops
  • Pinautomaten, ticketservices en incheckmachines 
  • Smartphones
  • TV-apparatuur met betrekking tot digitale televisiediensten 
  • Telecommunicatiediensten, zoal de apps en websites van een provider 
  • Audiovisuele mediadiensten, zoals Spotify, Qobuz, Netflix en Videoland
  • Online en offline diensten die te maken hebben met transport, zoals kaartjesautomaten, apps en websites 
  • Alle financiële diensten, zoals internetbankieren 

Alle producten en diensten uit de bovenstaande lijst moeten volledig bruikbaar zijn voor alle Europeanen, dus ook voor mensen met een beperking. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen producten die in de EU geproduceerd worden of daarbuiten. Alle producten die hier verkocht worden, moeten voldoen aan deze eis.

Met of zonder terugwerkende kracht

De wetgeving van de European Accessibility Act richt zich niet met terugwerkende kracht op online producten zoals webshops. De EAA stelt dat alle producten die vanaf juli 2025 gepubliceerd worden, moeten voldoen aan de toegankelijkheidsrichtlijnen.
Voor webshops betekent dit dus niet dat álle webshops moeten voldoen, maar alleen de webshops die vanaf 2025 gepubliceerd worden.
De vraag wat het verschil is tussen een volledig nieuwe webshop en een update aan een bestaande webshop is nog niet eenduidig beantwoord. De Europese Unie moet vaart maken om deze definitie uit te werken zodat in juli 2025 de genoemde diensten en producten voor alle Europeanen digitaal toegankelijk zijn.

Digital Markets Act – DMA

In maart 2022 is een voorlopig politiek akkoord overeengekomen over de EU Digital Markets Act (DMA) die gaat zorgen voor extra markt- en fusietoezicht op én concurrentieregels voor de wereldwijd grootste online platforms. 

Digital Service Act – DSA

Het doel van de Digital Services Act (DSA) is betere bescherming online voor bedrijven en consumenten en digitale handel gemakkelijker maken.

Planning

De akkoorden over DMA en DSA liggen de komende tijd nog voor instemming voor bij de EU-lidstaten en het Europees Parlement. De verwachting is dat na een overgangstermijn de DMA in 2023 en DSA vanaf medio 2024 van kracht zijn.

Artificial Intelligence Act – AI Act

Op 6 december 2022 heeft de Raad van Europa zijn gemeenschappelijk standpunt (‘algemene oriëntatie’) over de wet op de artificiële intelligentie aangenomen. Deze wet moet ervoor zorgen dat AI-systemen die in de EU worden verkocht en gebruikt, veilig zijn en in overeenstemming met de bestaande wetgeving inzake grondrechten en de waarden van de Unie.
Een belangrijke eigenschap van de wet is dat hij AI-systemen onderverdeelt op basis van risico: er zijn geen verplichtingen voor een laag risico en er mag geen onaanvaardbaar risico zijn. ‘De wettelijke verplichtingen, zoals een keuring, gelden straks alleen voor ‘hoog-risico’-AI-systemen’, schrijft de rijksoverheid. ‘Ongeveer 15 procent van alle AI-systemen valt hier onder. Consumenten die AI-producten kopen of hiermee in aanraking komen, kunnen er zo van uitgaan dat deze systemen veilig zijn.’

Planning

Nu de Raad eind 2022 akkoord is gegaan, start de fase van onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de Commissie. Het streven is dat in de herfst van 2023 een definitieve overeenstemming is bereikt, waarna de verordening in de lidstaten moet worden doorgevoerd.
De verwachting is dat de AI-Act medio 2024 gaat gelden.
https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/12/06/artificial-intelligence-act-council-calls-for-promoting-safe-ai-that-respects-fundamental-rights/

Data Governance Act – DGA

De DGA gaat over – relatief nieuwe – marktplaatsen die het delen van data tussen partijen faciliteren waarbij de dienstverlener zich actief inzet om een verbinding tussen datadeler en ontvanger te bewerkstelligen. De verwachting is dat er meer bedrijven en organisaties zullen gaan ontstaan die bedrijven willen ontzorgen in de dataketen en via hen de waarde van data willen ontsluiten.
Via de DGA worden de opkomende datadeelmarkten aan de voorkant gereguleerd. Bijvoorbeeld via regels over neutraliteit van een data-tussenpersoondienst. Het sluit aan bij de Nederlandse visie op datadeling tussen bedrijven waarin er enorm veel toekomstig potentieel zit in datadeling, maar dat vertrouwen een belangrijk knelpunt is. Onder de DGA kunnen ook personal data managers gaan vallen die namens een persoon toestemming tot toegang tot data organiseren.

Planning

Naar verwachting is de DGA eind 2023 van kracht.
https://data.europa.eu/en/news-events/news/moving-towards-european-data-space-new-eu-law-data-sharing

European Declaration on Digital Rights and Principles

Op 14 november 2022 hebben de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie een politiek akkoord bereikt over de Europese verklaring over digitale rechten en beginselen, voorgesteld door de Commissie in januari. Na gezamenlijke ondertekening door de drie EU-instellingen zal de verklaring de globale aanpak uiteenzetten van de digitale transformatie die de EU zal volgen om groei, welvaart, veiligheid, concurrentievermogen en maatschappelijk welzijn in alle lidstaten te bevorderen.

De verklaring vormt met name een aanvulling op bestaande rechten, die bijvoorbeeld zijn opgenomen in de AVG, de e-privacy verordening en het Handvest van de grondrechten. Het is van plan voort te bouwen op de ervaring met de Europese pijler van sociale rechten en zal de EU en haar lidstaten begeleiden bij het bevorderen van Europese waarden binnen de digitale transformatie.

De verklaring benadrukt ook het belang van keuzevrijheid in interacties met algoritmen en kunstmatige intelligentie (AI)-systemen en zo te zorgen voor een eerlijke digitale omgeving door mensen centraal te stellen en digitale technologie ten goede te laten komen aan alle individuen, bedrijven en de samenleving. Daarnaast doet deze verklaring een oproep om de veiligheid en beveiliging voor jonge gebruikers in de digitale omgeving te vergroten.

De zes principes in de verklaring zijn:

  • Mensen en hun rechten centraal stellen in de digitale transformatie
  • Ondersteuning van solidariteit en inclusie
  • Zorgen voor keuzevrijheid online
  • Deelname aan de digitale openbare ruimte bevorderen
  • Het vergroten van de veiligheid, beveiliging en empowerment van individuen
  • Het bevorderen van de duurzaamheid van de digitale toekomst

Open data helpt enorm om deze principes mogelijk te maken door gedetailleerde informatie te verstrekken die voor iedereen toegankelijk is. Het kan de overheidsdiensten ondersteunen om de transparantie en verantwoordingsplicht van hun diensten en processen te verbeteren, en tegelijkertijd burgers helpen beter geïnformeerde beslissingen te nemen.
Open data kunnen ook door de private sector worden gebruikt om meer inclusieve apps te ontwikkelen.

Ja